Khu vực Tây Bắc không chỉ nổi tiếng với những danh thắng sơn thuỷ hữu tình mà nơi đây còn có những sản vật làm say đắm lòng người. Hạt mắc khén là cái tên nổi bật trong số đó với vị cay đặc trưng gia vị này gây nghiện cho bất kỳ ai đã từng có dịp thưởng thức. Ngoài ra sản phẩm này còn là một vị thuốc dân gian vô cùng hiệu quả được nhiều người ưu tiên sử dụng.
Khái quát đôi nét về mắc khén – đặc sản Tây Bắc
Mắc khén là loại thực vật thân gỗ có hoa thuộc họ Rutaceae chúng còn được gọi với những danh xưng khác như: Hoàng mộc hôi, sẻn hôi, cóc hôi, vàng me, xong. Thân của loại cây này cao từ 14 – 18m, thuộc loại thực vật có thân thẳng vỏ của cây này thường có nhiều gai.
Cứ mỗi độ tháng 6-7 Hoàng mộc hôi lại ra hoa màu xám trắng thơm nức núi rừng Tây Bắc. Tháng 10-11 là mùa quả mắc khén chín với hình tròn, hạt hình cầu khi chín sẽ được phủ một lớn đen óng ánh. Loại hạt này có vị cay tê tê rất đặc trưng chứ không nồng nàn như ớt hay âm ỉ như tiêu đen. Không chỉ có hương vị độc là mà hạt hoàng mộc hội còn có một mùi thơm quyến rũ khiến những tín đồ ẩm thực mê mẩn không thể nào quên.
Hương vị khó quên củ Mắc khén
Để nói về hương vị của thức quà mà thiên nhiên Tây Bắc bạn tặng cho con người nơi đây quá thật là không có mỹ từ nào có thể diễn tả. Hoàng mộc hôi nhưng khi rang lên nó lại không hôi như cái tên mà người lại có mùi thơm nồng đặc biệt khi được giã nhuyễn thì càng say đắm lòng người.
Hàng loạt các món ăn được bà con nơi đây sử dụng với hạt mắc khén như: thịt luộc, gà vịt nướng, luộc, cá hấp, cá nướng, thịt nướng…Với hương vị cay cay hoàng mộc hôi khiến cho bao du khách đặt cha đến đấy si mê quên đường về.
Mắc khén được phân bố ở những khu vực nào?
Hoàng mộc hôi là loại cây thường xanh thích hợp với khí hậu nhiệt đới gió mùa, phân bố ở độ cao từ 500m – 1500m. Hoàng mộc hôi thường có mặt ở các quốc gia châu Á như: Indonesia, Ấn Độ, Việt Nam, Myanmar, Lào, Malaysia…
Ở Việt Nam loại cây này được phân bố khắp vùng núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, một số tỉnh có lượng cây hoàng hồng hôi lớn như: Sơn La, Điện Biên, Lào Cai, Cao Bằng….Nhờ được mẹ thiên nhiên ưu đãi mà số lượng sản phẩm hạt mắc khén ở khu vực này khác rồi rào và thường được ví là hồ tiêu của khu vực Tây Bắc.
Không chỉ là một gia vị hấp dẫn mà loại hạt này còn có tác dụng vô cùng lớn trong việc chữa trị bệnh tật. Với những tác dụng thần thánh như vậy loại hạt này đã trở thành một thực phẩm không thể thiếu của bà con dân tộc thiểu số Thái và người H’Mông ở khu vực cực bắc của tổ quốc.
Cách bảo quản hạt mắc khén tốt nhất
Cây hoàng mộc hôi có chu trình thắng 6-7 ra hoa, tháng 10 -11 thu hoạch mà một năm chỉ cho một mùa vụ. Do đó để có hoạt này sử dụng trong một năm và có thể mang đi làm quà thì việc bảo quản loại hạt thần thánh này là vô cùng cần thiết. Sau đây là một và phương pháp bảo quản hoàng mộc hội được bà con dân tộc thiểu số áp dụng vô cùng hiệu quả.
Treo gác bếp
Tại các vùng núi rừng Tây Bắc người dân thường dùng bếp củi và chó những chiếc sàn gác trên bếp với mục đích nhờ khói và sắc nóng củ lửa hong khô đồ ăn tránh bị hư hỏng nấm mốc. Cũng chính vì vậy mà có món ăn thịt trâu gác bếp đặc sản nức tiếng của khu vực này. Với thói quen gác bếp như vậy những chùm mắc khén khi được thu hoạch về cũng được để lên đây để hong khô.
Sản phẩm hoàng mộc hôi gác bếp nhờ làn khói của than củi quanh năm ngày tháng mà tránh được sự xâm nhập của các con mọt hay bị thối. Lưu ý phương pháp này chỉ áp dụng cho bếp nấu củi những gia đình ở khu vực thành phố sử dụng bếp ga, bếp điện thì không thể áp dụng phương pháp này.
Chùm mắc khén khô
Trong trường hợp bạn không thể gác bếp hoàng mọc hôi như bà con vùng núi Tây Bắc thì bạn có thể sử dụng phương pháp phơi khô chúng. Theo đó đọc giả lấy những chùm hoàng mộc hôi phơi ra ngoài và chờ cho chúng khô rồi đóng gói cất đị. Dưới tác dụng của ánh nắng và nhiệt độ cao sẽ giúp cho những hạt này khô hơn tránh bị đực khuyến bói những côn trùng vi khuẩn gây hại.
Sau khi đã phơi khô bạn dùng các dụng cụ như: lọ thuỷ tinh, túi bóng, túi zip,… để đựng những trùm mắc khén khô., bởi vì nếu để ngoài không khí chúng sẽ bị ẩm trở lại. Một lưu ý quan trọng trong phương pháp này đó chính là bạn phải chắc chắn rằng hoàng mộc hoi mình phơi đã hoàn toàn khô. Bởi vì nếu đang còn ẩm thì việc bạn bỏ vào những vật kín sẽ gây nên hiện tượng ẩm mốc.
Các bài thuốc chữa bệnh làm từ hạt mắc khén
Ngoài việc là một gia vị thường được dùng để chế biến thực phẩm thì hạt mắc khén còn có tác dụng chữa bệnh vô cùng hiệu quả. Rất nhiều bài thuốc dân gian hiệu quả đã được ra đời từ đặc sản Tây Bắc này. Để biết những phương thuốc đó là gì mời bạn đọc đến với nội dung sau đây.
Mắc khén trong trị tê thấp, sốt rét
Những người có bệnh tê thấp hoặc hay bị lên có sốt rét đã dùng nhiều phương thuốc tây y nhưng không hiệu quả. Hãy thử dùng từ 5 -8 gam rễ của cây hoàng mộc hôi đêm đi sắc uống hoặc có thể ngâm rượu để dụng hàng ngày. Phương pháp này được nhiều người áp dụng và khá thành công.
Bài thuốc tẩy giun sán với hoàng mộc hôi
Giun san là tình trạng thường xuất hẹ ở trẻ em khiến cho chúng biếng ăn dẫn tới sụt cân. Bài thuốc làm từ hạt mắc khén sau đây sẽ giúp đẩy giun sán ra khỏi cơ thể nhanh chóng và an toàn nhất. Bạn đọc dùng từ 10 đến 15 hạt đã được phơi khô, bỏ lên bếp sao vàng và sau đó xay thành bột mịn. Pha với nước ấm và dùng vào mỗi buổi sáng hàng ngày sau một thời gián sẽ thấy công hiệu rõ rệt.
Những điều cần lưu ý khi dùng mắc khén
Mỗi loài thực có khả năng chữa bệnh thì đều có những thành phần độc dược nhất định. Hoàng mộc hôi cũng không nằm ngoài quy luật tự nhiên đó sau đây là một vì lưu ý khi sử dụng loại hạt này mà chúng tôi muốn lưu ý đến độc giả.
- Là một “thần dược” nhưng mắc khén cũng mang trong mình những dọc tod nhất định. Do đó khi sử dụng loại hạt này cho thực phẩm cũng như dược phẩm bạn đọc không nên quá lạm dụng là chỉ dùng với liều lượng vừa phải.
- Vì có tính độc dược do đó bạn đọc không nên sử dụng hoàng mộc hôi liên tục trong nhiều ngày, thời gian dài mà cần phải nghỉ một thời gian rồi dùng tiếp tránh gây ngộ độc.
- Với vị cay nên mắc khén có tính nóng khá cao vì vậy trẻ em và phụ nữ mang thai không nên sử dụng.
- Nếu bạn có tiền sử bệnh lý nền hoặc dị ứng với các thành phần trong thuốc tân dược cũng không nên sử dụng.
Có thể bạn quan tâm:
- Hẹ – Loài cây mang đến rất nhiều lợi ích cho sức khỏe
- Lá é – Loại thực phẩm thơm ngon đa công dụng cho người dùng
Kết luận
Bài viết trên đây chúng tôi đã giới thiệu đến bạn đọc một trong những gia vị nổi tiếng của khu vực Tây Bắc mắc khén. Không chỉ là một hương liệu tuyệt vời mà hoàng mộc hôi còn là một vị thuốc dân gian hiệu quả. Nếu bạn có dịp đến với khu vực cực bắc của tổ quốc đừng quên thưởng thức đặc sản này nhé.
